Türkiye' deki bir firmanın; menşei (yani orijini) Türkiye olan bir malı yabancı para (döviz) ile satması, müşterisi ile aralarında kararlaştırdıkları biçimde yabancı ülkeye kadar taşıtması ve Kambiyo mevzuatınca belirlenmiş usul ve süreler içinde mal bedeli dövizleri yurda getirmesi işlemine ihracat denir. İhracat işlemleri aşağıdaki akış sırası ile yapılmaktadır.
1. İhracat Kredileri
Yurtdışına mal satan ihracatçı firmaların rekabet gücünü arttırmak amacıyla; bankalar aracılığı ile alınan kredilerdir. Alınan bu kredinin kapatılması için kredi tutarı kadar ihracat yapılması gerekmektedir. İhracat Kredilerinin kaydedilmesiyle otomatik olarak banka işlem fişi oluşturulur. Bu banka işlem fişinin tutarı döviz kredisi tutarı kadardır.
1.1. Döviz Kredileri
Yurtiçinde bulunan bankalardan alınan kredilerdir. Kredi ile ilgili tüm sorumluluk yurtiçindeki bankaya aittir. Alınan döviz kredilerinin taahhüt kapamaları yapılan ihracatın Gümrük Çıkış Beyanname Numarası ve Gümrük Çıkış Beyanname üzerinde yazan tutar üzerinden yapılmaktadır.
Kapanan Tutar; İhracat Operasyon fişiyle ilişkilendirilmiş tutardır. Kapanan tutar ve kalan tutarlar her zaman faizli tutar üzerinden yapılacaktır.
Kalan Tutar; Kredi Tutarı- İhracat Operasyon fişiyle ilişkilendirilmiş tutardır.
Döviz kredileri ihracat operasyon fişinin genel toplamı için alınır.
1.2. Eximbank Kredileri
Yurtiçindeki bankaların aracılık ettiği kredilerdir. Bu kredi Eximbank tarafından yurtiçindeki bankalara verilir. Bankalarda müşterilerini bu krediden yararlandırırlar. Alınacak Eximbank kredisi için firmalar bankalara ihracı taahüt edilen malzemeleri bildirirler. Alınan EXIMBANK kredisinin taahhüt kapamaları için Gümrük Çıkış Beyannamesinde bulunan mallar ile firmanın bankaya verdiği ihracı taahüt edilen mallar arasında eşleme yapılır, GTİP numaraları ve bu malların tutarlarına göre kapama yapılmaktadır.
Eximbank kredileri GTIP kodu bazında verildiği için ihracat operasyon fişi malzeme satırlarında seçilmelidir. Eximbank kredilerinde FOB birim fiyat dikkate alınır.
1.3. Kredilerin Kapanması
Döviz kredileri ihracat operasyon fişi toplam tutarı üzerinden kapatılır. Kapama işlemi fiş detay penceresine kapatılmak istenen döviz kredisinin seçilmesiyle gerçekleştirilir. İhracat operasyon fişinin tutarı döviz kredi tutarından düşülerek kalan tutar alanına yazılır
Eximbank kredilerinin kapanması işlemi fiş satırlarındaki malzemeler ile firmanın kredi alınırken bankaya verdiği ihracı taahhüt edilen malzemeler arasında eşleştirme yapılır. Satıra istenilen eximbank kredi kodu seçilir. Satır tutarı, seçilen eximbank kredisinin tutarından düşülerek eximbank kalan tutar alanında gösterilir.
2. İhracat Operasyon Fişleri
İhracat fatura bilgilerinin girildiği fiş türüdür. İhracat/ Hareketler bölümünden ulaşılır. İhracat bilgileri, Fatura ve Detaylar bölümünden oluşmaktadır. İhracat operasyon fişi Serbest Bölge ve Yabancı Ülke olmak üzere iki tipten oluşur. Bu iki tipte bazı alan farklılıkları olmakla birlikte genel anlamda aynı alanlardan oluşmaktadır.
İntaç Tarihi : İhraç malları, GÇB' nin tescil edildiği gümrük idaresinin dışında başka bir gümrük kapısından yurdu terk ediyorsa; bu malların bu kapıdan çıktığı tarihin girildiği tarih tipinde bir alandır. İntaç tarihi GÇB tarihinden önce olamaz.
Banka Referans No : Bankanın Döviz Alış Belgesi ile takip edebilmesi için bankanın ihracat yapan firmaya vermiş olduğu referans numarasıdır.
2.1 İrsaliye Parçala
Bir faturanın değişik araçla sevkiyatında farklı irsaliyeler oluşturulabilmek ve irsaliye tarihinin fatura tarihinden sonra olmasının sağlanması için ihracat faturası ile birlikte oluşan irsaliyenin parçalanabilmesi gerekmektedir. Bu işlem için İhracat operasyon fişi F9 menüsüne "İrsaliye Parçala" seçeneği kullanılır.
İrsaliye parçala seçeneği kullanıldığında faturaya ait birden fazla irsaliye varsa irsaliye seçim browserından seçilen irsaliye, faturaya bağlı bir irsaliye varsa direkt bağlı irsaliye açılır. Açılan irsaliyenin cari hesap kodu, malzeme kodu ve kur bilgileri değiştirilmez. Miktar değişiklikleri fatura miktar bilgisiyle sınırlıdır. Parçalanan irsaliyeye yeni bir satır eklenemez.
Seri Lot yerleşim takibi yapılan malzemelerin bulunduğu irsaliyenin parçalanmasında yeni lot ,seri numarası ve stok yeri kodu satırları eklenmemektedir. Malzeme Sınıfı miktar kontrolü detay miktarları bazında yapılmaktadır.
3. Dahilde İşleme İzin Belgesi
İhraç edilecek malların imalatında kullanılan ithal ham ve yardımcı maddelerin ithalatı sırasında Gümrük Vergileri ve KDV alınmayacağını, aynı maksatla yurt içinden temin edilen ham ve yardımcı maddelerin alım satımı sırasında KDV ödenmeyeceğini gösteren, bahsi geçen hammadde ve ürünlerin belirli bir süre içerisinde üretilip yurt dışına çıkartılması gereken ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından verilen bir tür teşvik belgesidir.
Dahilde işleme izin belgesi iki bölümden oluşur.
3.1 İthaline İzin verilen Malzemeler
İhraç edilecek mamulün imalatında sarf edilmek üzere; Gümrük Vergisi ve KDV ödenmeksizin ithal edilebilecek yada KDV ödenmeden yurt içinden temin edilebilecek malzemeler alır.
3.2 İhracı taahüt edilen Malzemeler
İhraç edilecek yada yurt içine ihraç kaydıyla satılabilecek mamullerdir.
3.3. Dahilde İşleme İzin Belgesi Reçeteleri
İthal edilecek yada ihraç kaydıyla yurt içinden alınacak hammadde ve yardımcı maddelerin; ihraç edilecek mamulün bir biriminde ne kadar sarf edileceğini ve sarfiyat sırasında ne oranda firenin meydana gelebileceğini gösterir. D.İ.İ.B reçetelerine İhracı Taahhüt Edilen Malzemeler bölümünün satırlarından F9 menü seçeneğinden ulaşılır.
İhracı taahhüt edilen mamul ne olursa olsun D.İ.İ.B de belirtilen ithali öngörülen malzemelerin hepsi reçeteye gelmektedir. Satırdaki Miktar alanları boş bırakılabilir. Satırlar hiçbir şekilde silinemez.
Dahilde İşleme İzin Belgesi'nin saydırılması ve kapatılması
İhracat operasyon fişinde bulunan malzemelerin tamamının veya bir kısmının, hangi DİİB kapsamında olduğunun belirtilmesine; ithal ya da ihraç mallarının DİİB' ne saydırılma işlemi denir.
Saydırılma işlemi şu şekilde yapılır; Fiş satırında bulunan D.İ.İ.B No ilişkilendirilmek istenen D.İ.İ.B seçilir. Fiş satırından İhracı Taahüt edilen malzeme ile D.İ.İ.B'de malzemelere ulaşılıp seçim yapılarak satırdaki malzeme ile eşleştirme yapılır.
Bu eşleştirme yapılırken satırdaki malzeme ile seçilen malzemenin aynı olması kontrolü yapılmaz. Seçilen malzemenin birim setinin aynı olması gerekir. Aksi takdirde o malzemenin seçilmesine izin verilmez.
İhracat Operasyon Fişinde D.İ.İ.B'e saydırma işlemi FOB birim fiyat üzerinden yapılırken İthalat operasyon fişinde CIF birim fiyat üzerinden yapılmaktadır.
D.İ.İ.B herhangi bir diş satırı ile ilişkilendirildiğinde değiştirilebilir. D.İ.İ.B kalan tutarlar FOB/USD cinsinden gösterilir. Fatura satırında birden fazla D.İ.İ.B ile ilişki kurulmaz. Ikinci bir fiş satırı girilip farklı bir D.İ.İ.B ile ilişkilendirilme yapılabilir.
Saydırma işlemlerinden sonra belgenin süresini de dikkate alarak, bağlı olduğu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine belgenin kapatılması için başvuruda bulunur.
Kapanan D.İ.İ.B'in statüsü Yürürlükte konumundan Kapandı durumuna getirilir. Kapanan D.İ.İ.B fiş satırına seçilemez.
3.4 Geçici Kabul Belgesi
İhraç edilecek malların imalatında kullanılan ithal yardımcı maddelerin belirli zaman sonra ihraç edilecek malla birlikte gönderilmesi işlemine geçici kabul denir. Etiket, poşet, askı, düğme vb. Ürünler geçici kabul olarak kullanılabilir.
Geçici kabul belgesi, İhracat işlemleri altında Dahilde İşleme İzin Belgesinin bulunduğu yerden tür değişikliği ile tanımlanmaktadır.
3.5 İhraç Kayıtlı Alım Faturaları
İhraç Mallarındaki maliyetleri düşürmek ve böylelikle ihracatçıların yurt dışındaki pazarlarda rekabet gücünü arttırmak amacıyla; İhraç edilmek koşuluyla yurt içinden temin edilen mallardan KDV tahsil edilmeksizin yapılan alım işlemlerine, çok genel bir ifade ile İhraç Kayıtlı Alış denmektir.
İhraç edilmek üzere yurt içinden alınan malın KDV' si ödenmez. KDV muhasebede ayrı bir hesapta takip edilmektedir. KDV ödenmeksizin yurt içi firmadan alınan mal mutlaka yurt dışına ihraç edilmelidir. Mal yurt dışına ihraç edilmeyip yurt içinde satılırsa eğer KDV' yi cezalı olarak yurt içindeki satan firma tarafından ödenmektedir.
İhraç Kayıtlı Alım faturasının mal alım faturasından farkı; KDV Toplamı Net toplama dahil edilmemektedir. Fatura satırında Dahilde İşleme İzin Belgesi seçilerek D.İ.İ.B. saydırma işlemi yapılabilmektedir.
3.6 İhraç Kayıtlı Satış Faturaları
İhraç Mallarındaki maliyetleri düşürmek ve böylelikle ihracatçıların yurt dışındaki pazarlarda rekabet gücünü arttırmak amacıyla; İhraç edilmek koşuluyla yurt dışından ithal edilen malın ,yurt içindeki firmaya ihraç edilmek üzere satılması ve mallara KDV ödemeksizin yapılan satış işlemlerine, çok genel bir ifade ile İhraç Kayıtlı Satış denmektir.
İhraç edilmek üzere yurt dışından ithal edilen mal yurt içindeki firmaya satışı sırasında KDV ödenmez. KDV muhasebede ayrı bir hesapta takip edilmektedir. KDV tahsil edilmeksizin yurt içi firmaya satılan mal mutlaka yurt dışına ihraç edilmelidir. Mal yurt dışına ihraç edilmeyip yurt içinde satılırsa eğer KDV' yi cezalı olarak biz ödemek zorundayız.
İhraç Kayıtlı Satış faturasının Satış faturasından farkı; KDV Toplamı Net toplama dahil edilmemektedir. Fatura satırında Dahilde İşleme İzin Belgesi seçilerek D.İ.İ.B. saydırma işlemi ve Eximbank kredi saydırma işlemi yapılabilmektedir.
3.7 Döviz Alış Belgesi
İhraç edilen mal bedelleri için müşterinin yaptığı yapılan ödemeler (döviz transferleri) karşılığında ihracata aracılık yapan banka tarafından düzenlenen belgelere Döviz Alış Belgesi (DAB) denmektedir.
İhracat işlemleri sonrasında Alıcı firmanın ödeyeceği Döviz Alış Belgesi ile kapatılmaktadır. Finans – Banka işlemleri içerisinden "(07) – Döviz Alış Belgesi" içerisinden girilmektedir.
Peşin İhracat
İhracat işlemi yapılmadan once Döviz Alış Belgesi ile Dövizin banka aracılığıyla transfer edilmesine peşin ihracat denir.
Döviz Alış Belgesi içerisinde İhracat Dosya kodu olmadan cari hesap kodu seçilmesine izin verilmektedir. Döviz tutarı ile ihracat faturasındaki tutar kontrolü yapılmamaktadır.
3.8 İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
İhracat faturası programa girildiğinde 120 alıcı hesaplarını borçlandırır, 601 yurtdışı satışlar hesabını alacaklandırır.
Bu ihracat için hazırlanan döviz alış belgesinde ise 120 alıcı hesabı alacaklandırılır, 102 banka hesabı borçlandırılır.
İhraç kayıtlı mal alış faturası programa girildiğinde 320 satıcılar hesabı alacaklandırılır, 153 ticari mallar hesabı borçlandırılır. Bu faturadaki KDV tutarı için ise 191 indirilecek KDV hesabı borçlandırlır ve KDV tutarı kadar 120 hesaplarının altında aylık tutulan hesap ise alacaklandırılır.
İhraç kayıtlı mal satış faturası programa girildiğinde 120 alıcılar hesabı borçlandırlır, 600 yurtiçi satışlar hesabı alacaklandırılır. Bu faturadaki KDV tutarı için ise 391 hesaplanacak KDV hesabı alacaklandırılır ve KDV tutarı kadar 120 hesaplarının altında aylık tutulan hesap ise borçlandırılır.
Comments